Vijf tips voor een realistisch impactplan

En antwoord op de vraag: wanneer is het goed genoeg?

Je schrijft een onderzoeksvoorstel en moet daarbij een impactplan maken. Prima, maar… Hoe ziet dat eruit? Wat is realistisch? En wanneer is het goed genoeg?

Een impactplan is in de basis een routekaart naar een doel, het verschil dat je wilt maken met je onderzoek. En net zo belangrijk: het houdt jou en je project op koers – ook als de wetenschap weer eens onvoorspelbaar uit de hoek komt (zie Daarom word je blij van een impactplan).

Maar… waar begin je? Er zijn allerlei tools en net zoveel valkuilen. DEMPACT werkt graag met Effectenkaarten. Die zijn onderdeel van een wetenschappelijk onderbouwde aanpak om verandering te realiseren (Theory of Change) en goed bruikbaar voor PI’s én promovendi. Volg de vijf tips en je hebt een stevige basis.

1. Doe waar je al goed in bent: test je hypothese
2. Begin grof, laat details voor later
3. Zet je stip niet op de horizon, maar slechts een eindje verderop (en meetbaar!)
4. Hang je impactplan boven je bureau
5. Zoek niet naar een lat, maar blijf reflecteren

Interesse?

DEMPACT organiseert praktische workshops Effectenkaarten opstellen.

Neem contact op

1. Doe waar je al goed in bent

Met een Effectenkaart doe je wat je als onderzoeker al gewend bent: hypothesen opstellen en testen. Zoals: door activiteiten a, b en c verandert x voor doelgroepen y en z. Vervolgens ga je na of dit klopt in de praktijk. Niet? Dan ga je na waarom niet, en pas je je plan aan.

Fictief voorbeeld. Je wilt dat méér zorgverleners weten, hoe ze moeten omgaan met veranderend gedrag door dementie. Nu is dat 20%. Je wilt dat dit over vier jaar 50% is, dankzij een training. Vervolgens ga je na: wat moet je onderzoeken, ontwikkelen, organiseren om daar te komen? Dat is je werkhypothese. Hoe toets je onderweg of je gelijk hebt? Een Effectenkaart uit de werkwijze van Theory of Change, helpt je om dit proces stap voor stap uit te denken.

2. Begin grof, laat details voor later

Tijdens het schrijven van een onderzoeksvoorstel weet je nog niet alles. Geen probleem. Beging met het formuleren van de impact (de verbetering) die je wilt bereiken, en voor wie. De activiteiten die je daar gaan brengen, kun je dan voorlopig benoemen als ‘uitvinden hoe we X kunnen doen’ of ‘uitvinden wat de rol van Y is’.

Zodra een werkpakket of project start, zoom je in. Wat moet dat concreet opleveren? Wat is een logische route: welke acties horen erbij en hoe meet je of je op koers blijft?

3. Zet je stip niet op de horizon, maar slechts een eindje verderop (en meetbaar!)

Heel veel onderzoekers stappen in deze klassieke valkuil: een impact formuleren die verder ligt dan jouw invloed reikt. Natuurlijk wil je bijdragen aan betere zorg of aan een behandeling voor dementie. Maar dat lukt niemand in z’n eentje – en zeker niet binnen één project of consortium.

De vraag is: wat is jouw bijdrage tijdens dit project? Misschien wel: over vier jaar helder krijgen hoe onderzoek naar X echt verschil maakt, voor wie en waar precies. Dit klinkt bescheiden, maar doorgaans is zoiets nodig om de volgende stap te kunnen zetten – zo creëer je impact.

Maak het dus heel concreet en meetbaar. Niet ‘meer inzicht’, maar ’25 interviews in vijf verpleeghuizen’. En niet ‘voor zorgverleners’, maar ‘voor verzorgenden niveau 4 op geheugenpoliklinieken’.

Is dat genoeg? Ja dat is genoeg.

4. Hang je impactplan boven je bureau

Een Effectenkaart is geen papieren verplichting, maar een handig werkdocument. Dus niet wegstoppen op je server, maar boven je bureau hangen en vooral gebruiken: bij werkoverleggen, consortiumdagen, evaluaties.

Stel jezelf steeds de vraag: draagt deze activiteit écht bij aan het effect dat we willen bereiken? En zo niet: wat moeten we aanpassen? Misschien blijkt dat je niet de verzorgenden moet bereiken, maar juist de professionals die de intakes doen. En niet met een training, maar met een folder. Ook zulke bijsturing hoort erbij.

5. Zoek niet naar een lat, maar reflecteer

Een Effectenkaart is dus meer een kompas dan een gefixeerde finishlijn voor een impactplan. Je test steeds of een activiteit bijdraagt aan het bereiken van je gewenste impact. Zijn we nog op koers? Zo niet: hoe komt dat en wat is er dan nodig? Goed om te weten: met een doordachte Effectenkaart heb je een stevig uitgangspunt in handen. Subsidieverstrekkers zoals ZonMw stimuleren deze manier van denken. Moet je daarnaast ook een standaardformulier invullen? Dan heb je de antwoorden vaak al klaarliggen.

Ook opmerkingen van subsidieverstrekkers kun je verwerken in je meetplan. Zo blijf je reflecteren én verbeteren. En dat is precies de waarde: een goed impactplan helpt jou en je project vooruit. Niet door alles dicht te timmeren, maar juist door slim te sturen.